موارد مصرف بنتونیت

بنتونیت (Bentonite) نوعی رس ریزدانه است که حداقل ۸۵ درصد رس مونت‌موری‌لونیت داشته باشد. اصطلاح «بنتونیت» معمولاً برای خاک‌های کلوئیدالی که در اصل با رگه‌های شیل بنتون کرتاسه که در نزدیکی قلعه نظامی بنتون و منطقه رودخانه سنگی وایومینگ در هم آمیخته‌اند، به کار برده می‌شود.

بنتونیت (Bentonite) سنگی است که بخش اعظم آن را کانی‌های رسی (ذرات بسیار ریز با ابعاد کمتر از۲ میکرومتر)تشکیل می‌دهند. ازنظر ویژگی‌های زمین‌شناسی، بنتونیت، لایه‌های رسی غنی از مونتموریونیت ـ بدلیت، بوده که همراهان دیگری نیز دارد. باید توجه داشت که بنتونیت کانی نبوده بلکه مجموعه‌ای از کانی‌ها در کنار یکدیگر سنگ بنتونیت را تشکیل می‌دهند. محیط تشکیل این سنگ، آب‌های کم‌عمق، کم انرژی و آب هوای معتدل است. بنتونیت یک پودر میکرونیزه است و اساساً از کانی‌های گروه اسمکتیت تشکیل‌شده است. اسمکتیت شامل سری‌های دی اکتاهدرال وتری اکتاهدرال است. کانی‌های سری دی اکتاهدرال عبارت‌اند از: مونتموریونیت،بیدلیت و نانترونیت. انواع تری اکتاهدرال شامل کانی‌های هکتوریت و ساپونیتاست.

 

تاریخچه 

بهره گیری از بنتونیت کلسیمی به 5000 سال قبل از میلاد به منظور شستشو و ضخیم کردن پارچه های پشمی در قبرس برمی گردد. در قرن گذشته کشف شد که بعضی از بنتونیت های کلسیمی به منظور رنگ زدایی یا سفیدکردن روغن های گیاهی، حیوانی و نفت موثر است. استفاده عمده بنتونیت در قرن 20 آغاز شد و در گندله سازی کانه آهن، گل های حفاری، فضولات حیوانات خانگی، ماسه های ریخته گری و در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده های ثانویه قابل ملاحظه شامل ضدآب کردن و کاربردهای درزگیری، افزودنی های خوراک حیوانات، جاذب های روغن و گریس، حاملان کشاورزی، عوامل تصفیه و رنگ زدایی است. کاربرد ویژه بنتونیت شامل امولوسیون های آسفالت، کاتالیزورها، رنگ ها، پلاستیک ها، جوهرها، گریس ها، وسایل آرایشی و داروسازی است.

 

کاربرد

بنتونیت به دلیل خواص نرم بودن، تورم پذیری، کلوئیدی و خوب مخلوط شدن با آب، خمیری شدن، پلاستیک بودن، چسبندگی و چسبانندگی، جاذب بودن و غیره دارای مصارف پرشماری است ازجمله گل حفاری، عامل چسباننده در ماسه‌های ریخته‌گری، جلوگیری از نفوذ آباز سدها و کانال‌ها و استخرهای آب، عامل شفاف کننده مایعات بخصوص آبمیوه‌ها، زلال‌کردن آب و صاف کردن مایعات ازجمله پارافین، گندله کردن مواد معدنی ازجمله سنگ‌آهن، گلوله کردن غذای دام و حیوانات اهلی، ناقل در رنگ‌ها و سایر مواد اسپری شدنی چون سموم گیاهی و حیوانی، پرکننده در خیلی از صنایع ازجمله کاغذ و رنگ و غیره صنایع پاک‌کننده ازجمله صابون‌سازی، تهیه بعضی از انواع سرامیک جهت تکمیل فرمول بدنه یا لعاب، تهیه سموم کشاورزی و دفع آفات نباتی، صنایع داروسازی، به‌عنوان پالایه، به‌عنوان کاتالیزور، رنگ‌بری روغن‌های صنعتی، نفتی و خوراکی، جدا کردن صمغ از بنزین ولجن های اسیدی از روغن‌ها، آتش‌نشانی، صنعت کرم ابریشم در معادن ذغالسنگ جهت فرونشاندن آتش و یا برای پوشش دیواره‌های محل استخراج‌شده جهت ممانعت از ورود هوا و ممانعت از خودسازی زغال و غیره .

 

چاه ارت

دوغاب بنونیت در چاه ارت به عنوان یک مادهٔ کم‌مقاومت استفاده می‌شود که الکترود زمین در آن قرار می‌گیرد. بنونیت حفره‌های اطراف میلهٔ زمین را پر می‌کند تا مقاومتش پایین بیاید. بنونیت به علت داشتن خاصیت تیکسوتروپیک پس از مدتی راکد ماندن، ژل می‌شود و شسته نخواهد شد. بنونیت مقاومت الکتریکی پایینی دارد و در شرایط معمولی خشک نمی‌شود.